Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Każdego roku rozpoznaje się go u 1,5 miliona pań na całym świecie a około 400 tysięcy z nich umiera z tego powodu[1]. Kluczowa w leczeniu wszystkich nowotworów, w tym nowotworu piersi, jest jak najszybsza i odpowiednio poprowadzona diagnostyka. Dobrą wiadomością dla Polek jest to, że od 1 listopada tego roku z bezpłatnej profilaktycznej mammografii finansowanej ze środków Ministerstwa Zdrowia będą mogły skorzystać kobiety od 45 do 74 roku życia.
– Prawie każdy z nas ma wśród swoich bliskich lub znajomych kobietę, która zachorowała na nowotwór piersi. Jest to choroba, o której wiele się mówi. Niemal wszystkie panie mają świadomość, jak ważne jest samobadanie, regularne wykonywanie USG, a po 40. roku życia również mammografii. Tymczasem Krajowy Rejestr Nowotworów podaje, że tylko w 2020 roku w Polsce wykryto ponad 22 tysiące nowych przypadków raka piersi u kobiet i niemal 9 tysięcy zgonów z tego powodu. Był on wskazywany jako drugi, po raku płuca, nowotwór złośliwy powodujący najwięcej zgonów wśród kobiet[2] – mówi Edyta Jacyna, Dyrektor Obszaru Konsultanta Medycznego TU Zdrowie.
Główne czynniki ryzyka
Na raka piersi najbardziej narażone są kobiety, choć jedno na sto nowych zachorowań dotyczy również mężczyzn. Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem, ale na jego wpływ mogą mieć także:
- Czynniki genetyczne – prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta wraz z liczbą krewnych pierwszego stopnia, u których wykryto raka piersi. Szacuje się, że 5 – 10% nowotworów ma charakter dziedziczny. U kobiet z mutacją genów BRCA1 i BRCA2 ryzyko to wynosi aż 80%.
- Czynniki reproduktywne związane z wczesnym początkiem miesiączkowania w młodości i późną menopauzą. Im dłużej estrogeny i progesteron wpływają na tkankę gruczołową piersi, tym większe ryzyko zachorowania. Ryzyko to zwiększa także stosowanie antykoncepcji doustnej oraz hormonalnej terapii zastępczej w przebiegu menopauzy.
- Styl życia – wśród głównych czynników zwiększających ryzyko wymienia się spożywanie alkoholu, bez względu na jego rodzaj, a także spożywanie dużej ilości tłuszczów nasyconych. Nie oznacza to jednak, że rak piersi nie dotyka kobiet niepijących i odżywiających się zdrowo. Wśród innych czynników wymienia się także: małą aktywność fizyczną i otyłość.
Profilaktyka raka piersi
Ogromnym wyzwaniem w profilaktyce raka gruczołu piersiowego jest podniesienie świadomości kobiet i badania przesiewowe.
- Samobadanie piersi – raz w miesiącu. U kobiet miesiączkujących najlepiej wykonywać je między 8. a 10. dniem cyklu, kiedy piersi nie są obrzmiałe i bolesne. W przypadku wyczucia zgrubień lub guzków, zauważenia zmiany kształtu piersi, wciągnięcia skóry na piersi albo zmiana jej koloru, a także łuszczenia się lub pomarszczenia, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
- USG piersi – raz na rok. Jest to bezinwazyjne i bezbolesne badanie, jakie regularnie powinna wykonywać każda kobieta w wieku rozrodczym. Pozwala ono na wykrycie wczesnych zmian nowotworowych lub innych związanych z funkcjonowaniem gruczołu piersiowego.
- Mammografia – raz na 2 lata. Jest jedną ze skuteczniejszych metod wczesnego wykrycia raka piersi. Wykonuje się ją profilaktycznie dopiero u kobiet w dojrzałym wieku, gdyż wcześniej jej wynik może być zafałszowany. Dobrą wiadomością dla Polek jest to, że od 1 listopada tego roku z bezpłatnej profilaktycznej mammografii finansowanej ze środków publicznych będą mogły skorzystać kobiety w wieku od 45 do 74 roku życia. Dotychczas bezpłatna mammografia była dostępna dla kobiet między 50 a 69 rokiem życia.[3] Zaleca się, aby w tym przedziale wiekowym wykonywać ją raz na 2 lata.
W przypadku podejrzenia lub wykrycia zmian nowotworowych kobieta jak najszybciej powinna trafić pod opiekę onkologa.
[1] https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet
[2] https://www.gov.pl/web/psse-ostrow-mazowiecka/rozowy-pazdziernik–miesiac-swiadomosci-raka-piersi
[3] https://planujedlugiezycie.pl